Χρηματοδοτώντας Ποιον;

Στις 20 και 21 Φεβρουαρίου 2014 και στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Προεδρίας έγινε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών διήμερο Συνέδριο με θέμα «Χρηματοδοτώντας την Δημιουργικότητα» και με διοργανωτή το Υπουργείο Πολιτισμού.

Ως εκπρόσωπος του Κοσμο-Πολιτισμού το παρακολούθησα κατά το μεγαλύτερο μέρος του και θα’θελα να μοιραστώ τις εντυπώσεις και τις σκέψεις μου.

1)   Πήρε μεγάλη δημοσιότητα η διαμαρτυρία κατά του υπουργού Π. Παναγιωτόπουλου με τα γέλια ομάδας θεατών που με αυτό τον τρόπο διαμαρτυρήθηκαν για όσα άκουγαν και γενικότερα για την ανυπαρξία πολιτιστικής πολιτικής.

Δεν ήταν όμως η μόνη στιγμή που είχαμε γέλια και επίσης αυτά δεν προέρχονταν από μία οργανωμένη ομάδα μόνο αλλά και από άλλους συνέδρους μεμονωμένα, που έβγαιναν από τα ρούχα τους με αυτά που άκουγαν. Η φράση του Γ. Γιαννούση Γεν. Γραμματέα του Υπ. Ανάπτυξης για τις δημόσιες επενδύσεις και το ΕΣΠΑ ο οποίος απευθύνθηκε στο κοινό λέγοντας ότι δεν μπορεί ο καθένας που φτιάχνει κάτι (!!!) να θεωρείται ότι αξίζει και να χρηματοδοτείται ξεσήκωσε επίσης σε γέλια και χειροκροτήματα. Υποτίθεται ότι αυτός ο άνθρωπος απευθύνεται σε ένα ειδικό κοινό, τον κόσμο της Τέχνης και του Πολιτισμού και ήρθε να δώσει πληροφορίες για μία πιθανή πηγή χρηματοδότησης όχι να μιλήσει απαξιωτικά και να αποκλείσει εξαρχής την πρόσβαση.

2)   Η άλλη μεγάλη διαπίστωση ήταν η απουσία καλλιτεχνών και δημιουργών τόσο ως ομιλητές (με ελάχιστες εξαιρέσεις) όσο και ως συμμετέχοντες. Ποιοι προσκλήθηκαν και πως; Δεν έπρεπε να έχουν προσκληθεί με απόλυτη προτεραιότητα όλοι εκείνοι που τους αφορούν άμεσα τέτοια θέματα;

3)   Αυτό που ακούγαμε συνεχώς είναι η ανάγκη σύνδεσης της έννοιας της αγοράς (market) με τον πολιτισμό (είπαμε η λέξη Τέχνη μπορεί να ακούστηκε έως και καθόλου). Ο Poka Yio o μόνος εικαστικός καλλιτέχνης που μίλησε, ανέφερε ότι ο καλλιτέχνης σήμερα δεν δρα μόνο ως δημιουργός αλλά χρειάζεται να είναι και επιχειρηματίας και να ασχολείται με την προβολή και την προώθηση του έργου του και πολλά άλλα. Αυτό είναι αλήθεια.

Όμως χρειάζεται προσοχή. Πιστεύω ότι η καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και η ενασχόληση με τα πολιτιστικά δεν μετριέται με τους όρους της αγοράς, ο βαθμός ελευθερίας της θα πρέπει να είναι αδιαπραγμάτευτος απέναντι σε όρους αγοράς και ζήτησης, τι πουλάει και τι όχι. Η αξία ενός αγαθού υλικού ή άυλου δεν είναι πάντοτε μετρήσιμη ούτε υπόκειται σε αντικειμενικές κρίσεις.

4)   Τέλος οι Έλληνες ομιλητές μιλούσαν πάλι για το αρχαίο κάλλος και τις αρχαιότητες και το φως που έχει προσφέρει η Ελλάδα κλπ κλπ. Να σημειωθεί ότι την οργάνωση την είχε το τμήμα Σύγχρονου πολιτισμού του Υπ. Πολιτισμού αλλά εγώ δεν είδα καμμία σύνδεση της σύγχρονης καλλιτεχνικής πραγματικότητας με το ένδοξο παρελθόν. Κι εδώ ξανά απορώ: Τελικά δεν έχουμε τίποτε να δείξουμε σήμερα; Κι επομένως η σύνδεση της Ελλάδας με τον πολιτισμό σταματά στην κλασσική αρχαιότητα; Δεν υπάρχει συνέχεια;

5)   Πατάω σε ένα παρελθόν για να κατανοήσω το παρόν και να προχωρήσω στο μέλλον με κριτική διάθεση αλλά γνήσιο ενδιαφέρον να υπάρξει συνέχεια και να προβληθούν τα θετικά από την εποχή μου έστω κι αν αυτή είναι παρακμιακή. Έτσι αντιλαμβάνομαι τα πράγματα.

Επίσης θα πρέπει να αφουγκραζόμαστε τους πραγματικά ενδιαφερόμενους και τις ανάγκες τους και όχι όποιος έχει το χρήμα να προσδιορίζει ποιος θεωρείται δημιουργός, ποιος καλλιτέχνης και ποιος άξιος χρηματοδότησης.

Για να τελειώσω και με ένα ωραίο : Ο Β. Χαραλαμπίδης ιδρυτής του Bios περιέγραψε πως ξεκίνησε να στήνεται και από πού προσπαθούσαν να βρουν χρήματα.

Όταν λοιπόν ξεκίνησαν την λειτουργία του κτιρίου του Ρομάντσο,  αυτό που έκαναν ήταν ότι επί δύο χρόνια αποφάσισαν να μην πληρώσουν τους φόρους τους για να εξοικονομήσουν ένα αρχικό κεφάλαιο. Στο σημείο αυτό οι μεν Έλληνες ξέσπασαν σε γέλια (όχι περιπαιχτικά αυτήν την φορά) και χειροκροτήματα οι δε Ευρωπαίοι είχαν μείνει παγωμένοι και με ανοιχτό το στόμα!

Το συμπέρασμα είναι ότι αν αγαπάς κάτι θα κινήσεις γη και ουρανό για να το κάνεις. Και αν ασχολείσαι επιπλέον με τον Πολιτισμό και τις Τέχνες θα χρειαστείς και γερό στομάχι για να ακούς επιπλέον ότι είναι πολυτέλεια να ασχολείσαι με αυτά την σήμερον ημέρα!